Kinh doanh chuỗi và nhượng quyền là mô hình phổ biến, mang lại cơ hội mở rộng và phát triển nhanh chóng cho nhiều doanh nghiệp. Tuy nhiên, nếu chiến lược không được định hướng đúng đắn, nó có thể trở thành con dao hai lưỡi, đẩy doanh nghiệp vào tình trạng khủng hoảng.

Câu chuyện của La Chapelle – từng được mệnh danh là "ZARA phiên bản Trung Quốc" – là một ví dụ điển hình về việc thiếu cân nhắc giữa mô hình tự doanh và nhượng quyền. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu sâu hơn về nguyên nhân thất bại của La Chapelle và bài học dành cho các doanh nghiệp đang theo đuổi mô hình kinh doanh chuỗi.

1. Tìm hiểu mô hình kinh doanh chuỗi và nhượng quyền

Trước khi đi sâu vào câu chuyện của La Chapelle, hãy cùng nhìn lại hai khái niệm quan trọng:

- Mô hình tự doanh (Direct-Owned Stores): Doanh nghiệp tự mở cửa hàng, tự quản lý mọi hoạt động vận hành.

- Mô hình nhượng quyền (Franchise): Doanh nghiệp cấp quyền kinh doanh cho các đối tác (bên nhận quyền), nhận phí nhượng quyền hoặc chia sẻ lợi nhuận.

Mỗi mô hình đều có ưu và nhược điểm riêng, và việc lựa chọn phụ thuộc vào mục tiêu, nguồn lực và chiến lược dài hạn của doanh nghiệp.

2. La Chapelle: Từ đỉnh cao đến vực thẳm

2.1. Sự mở rộng đầy rủi ro

La Chapelle từng được xem là một ngôi sao sáng trong ngành thời trang với tốc độ tăng trưởng vượt bậc. Được hậu thuẫn bởi nguồn vốn dồi dào, thương hiệu này đã nhanh chóng mở rộng hệ thống cửa hàng tự doanh trên toàn quốc.

Khai trương cửa hàng liên tục

- Năm 2012: Số lượng cửa hàng đạt 3.340.

- Năm 2017: Con số này tăng lên 9.448, tương đương việc mở gần 3 cửa hàng mỗi ngày.

Tuy nhiên, tốc độ mở rộng ồ ạt này không đi kèm với kế hoạch dài hạn hiệu quả. Điều đó khiến La Chapelle gánh chịu áp lực khổng lồ từ chi phí nhân sự, tiền thuê mặt bằng, và vận hành. Đặc biệt, trong một ngành đầy cạnh tranh như thời trang bán lẻ, việc mở rộng thiếu kiểm soát càng làm gia tăng rủi ro tài chính và vận hành.

2.2. Hệ quả nghiêm trọng

Sau giai đoạn tăng trưởng nhanh chóng, từ năm 2019, La Chapelle bắt đầu rơi vào khủng hoảng với hàng loạt vấn đề nổi cộm:

Làn sóng đóng cửa hàng

- Trong 6 tháng đầu năm 2019, công ty buộc phải đóng cửa 2.470 cửa hàng, tức trung bình mỗi ngày có 14 cửa hàng ngừng hoạt động.

- Cuối năm 2019, tổng số cửa hàng chỉ còn 4.800 – giảm gần 50% so với đỉnh cao năm 2017.

Sụt giảm lợi nhuận nghiêm trọng

- Lỗ ròng trong năm 2019 được ghi nhận lên đến 16-21 tỷ nhân dân tệ, gấp 10 lần so với năm trước đó.

Cổ phiếu lao dốc

- Giá trị cổ phiếu của La Chapelle giảm mạnh đến 85%, dẫn đến nguy cơ phá sản và bị loại khỏi sàn giao dịch chứng khoán.

Những con số này không chỉ phản ánh sự suy giảm nghiêm trọng về mặt tài chính mà còn là hệ quả của chiến lược mở rộng không bền vững, thiếu cân nhắc các yếu tố rủi ro.

2.3. Sai lầm chiến lược

Thất bại của La Chapelle bắt nguồn từ việc đặt toàn bộ trọng tâm vào mô hình cửa hàng tự doanh. Mặc dù mô hình này cho phép kiểm soát tốt chất lượng và trải nghiệm thương hiệu, nhưng nó cũng đòi hỏi nguồn lực tài chính và nhân sự rất lớn.

Ngược lại, mô hình nhượng quyền – nếu được triển khai song song hoặc từ giai đoạn đầu – có thể giúp chia sẻ rủi ro, tối ưu hóa chi phí và mở rộng thị phần một cách hiệu quả hơn. Việc chỉ tập trung vào một chiến lược duy nhất mà không tính đến yếu tố thích ứng đã đẩy La Chapelle vào thế bị động khi thị trường thay đổi.

3. Bài học cho các chuỗi cửa hàng, doanh nghiệp

3.1. Xây dựng chiến lược mở rộng bền vững

Mở rộng kinh doanh không nên chỉ dựa trên tốc độ mà cần đảm bảo sự cân bằng giữa quy mô và chất lượng. Doanh nghiệp nên:

- Đánh giá cẩn thận nguồn lực tài chính trước mỗi bước mở rộng.

- Kết hợp linh hoạt giữa mô hình tự doanh và nhượng quyền để giảm thiểu rủi ro.

Chuỗi cửa hàng thời trang La Chapelle

3.2. Học từ thất bại của La Chapelle

La Chapelle chỉ sử dụng mô hình nhượng quyền như một biện pháp khắc phục khi khủng hoảng đã xảy ra, nhưng điều này quá muộn để cứu vãn tình hình. Nếu áp dụng nhượng quyền ngay từ đầu, doanh nghiệp có thể tận dụng sự linh hoạt và nguồn lực từ các đối tác để duy trì tăng trưởng bền vững và thích nghi với những biến động của thị trường.

3.3. Tìm kiếm giải pháp từ chuyên gia

Đối với những doanh nghiệp chuỗi đang tìm kiếm một chiến lược phát triển hiệu quả, sự hỗ trợ từ các chuyên gia nhượng quyền là điều cần thiết. Những lợi ích cụ thể có thể kể đến:

- Phân tích và lựa chọn mô hình kinh doanh phù hợp.

- Tối ưu hóa hiệu quả vận hành và lợi nhuận.

- Định hướng dài hạn để đảm bảo sự phát triển bền vững.

Kết luận

Câu chuyện của La Chapelle là minh chứng rõ ràng cho việc thiếu một chiến lược mở rộng toàn diện có thể dẫn đến sự sụp đổ nhanh chóng. Để tránh lặp lại những sai lầm này, doanh nghiệp chuỗi cần xây dựng chiến lược bền vững, kết hợp hài hòa giữa tự doanh và nhượng quyền, từ đó đạt được sự cân bằng giữa tốc độ tăng trưởng và hiệu quả vận hành.

Nếu bạn muốn tối ưu hóa quá trình mở rộng và nhân bản mô hình kinh doanh một cách nhanh chóng và hiệu quả, khóa học "Chuỗi 4.0 - Đóng gói và Nhân bản Mô hình" chính là giải pháp dành cho bạn. Khóa học sẽ giúp bạn xây dựng chiến lược phù hợp, giảm thiểu rủi ro và tăng khả năng thành công trong thị trường đầy cạnh tranh.
Tham khảo khóa học: 

Chuỗi 4.0 Đóng gói và nhân bản mô hình kinh doanh: https://donggoinhanchuoi.sra.edu.vn/

Vận hành chuỗi trơn tru: https://vanhanhchuoi.sra.edu.vn/