Logistics là yếu tố sống còn quyết định khả năng vận hành, hiệu quả kinh doanh và sức cạnh tranh của các doanh nghiệp chuỗi bán lẻ. Lựa chọn mô hình logistics phù hợp sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, cải thiện hiệu suất quản lý và tăng trưởng ổn định. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ phân tích cụ thể, chi tiết về 3 mô hình logistics đang được các chuỗi bán lẻ lớn áp dụng hiện nay.

1. Mô hình logistics tự vận hành

Mô hình logistics tự vận hành là phương pháp trong đó các doanh nghiệp chuỗi bán lẻ tự đầu tư, xây dựng và quản lý các trung tâm phân phối logistics phục vụ riêng cho hệ thống cửa hàng của mình.

Đặc điểm mô hình logistics tự vận hành:

- Quyền tự chủ cao: Doanh nghiệp toàn quyền kiểm soát toàn bộ hoạt động logistics, từ lưu kho, vận chuyển, phân phối đến từng cửa hàng bán lẻ trong chuỗi.

- Phù hợp doanh nghiệp quy mô lớn: Thường áp dụng bởi các doanh nghiệp chuỗi bán lẻ lớn, có mạng lưới rộng khắp và lượng hàng hóa lớn, ổn định.

- Chi phí đầu tư ban đầu lớn: Xây dựng hệ thống logistics riêng đòi hỏi nguồn vốn rất lớn, bao gồm nhà kho, xe vận tải, nhân sự chuyên nghiệp và hệ thống quản lý.

Mô hình vận hành Logistic hiệu quả

Ưu điểm mô hình logistics tự vận hành:

- Kiểm soát chặt chẽ chất lượng dịch vụ logistics, hạn chế tối đa sự cố phát sinh.

- Chủ động điều chỉnh linh hoạt theo nhu cầu thực tế của từng cửa hàng, đáp ứng nhanh chóng yêu cầu về số lượng, chủng loại hàng hóa.

- Xây dựng thương hiệu logistics riêng biệt, nâng cao uy tín và vị thế thương hiệu trên thị trường.

Nhược điểm mô hình logistics tự vận hành:

- Chi phí vận hành và bảo trì hệ thống logistics rất cao, gây áp lực về tài chính.

- Đòi hỏi nguồn lực quản lý chuyên sâu và chuyên nghiệp để vận hành hiệu quả.

2. Mô hình logistics dùng chung

Mô hình logistics dùng chung là hình thức mà trung tâm phân phối logistics của doanh nghiệp không chỉ phục vụ hệ thống cửa hàng nội bộ mà còn cung cấp dịch vụ logistics cho các đối tác bên ngoài, hoặc ngược lại, sử dụng dịch vụ logistics chung của các doanh nghiệp khác.

Đặc điểm mô hình logistics dùng chung:

- Tính mở rộng cao: Ngoài cung cấp dịch vụ logistics cho chuỗi cửa hàng nội bộ, doanh nghiệp còn tận dụng năng lực dư thừa để phục vụ các đơn vị khác.

- Hiệu quả về chi phí: Nhờ phục vụ nhiều khách hàng, tận dụng tối đa công suất nên giảm chi phí trên từng đơn vị hàng hóa.

Ưu điểm mô hình logistics dùng chung:

- Tối ưu hóa công suất hệ thống logistics, giảm thiểu chi phí hoạt động chung.

- Gia tăng lợi nhuận nhờ cung cấp dịch vụ logistics cho các đối tác bên ngoài.

- Có thể tận dụng kinh nghiệm, mạng lưới của các doanh nghiệp cùng tham gia để tăng hiệu quả vận hành chung.

Nhược điểm mô hình logistics dùng chung:

- Có thể gặp khó khăn trong quản lý chất lượng và tiêu chuẩn dịch vụ thống nhất giữa các đơn vị sử dụng chung.

- Rủi ro về cạnh tranh khi chia sẻ nguồn lực logistics với đối thủ cạnh tranh trên thị trường.

3 Mô hình vận hành logistics hiệu quả cho ngành bán lẻ

3. Mô hình logistics bên thứ ba – 3PL

Mô hình logistics bên thứ ba (3PL – Third Party Logistics) là hình thức thuê ngoài dịch vụ logistics, trong đó các doanh nghiệp chuyên về logistics sẽ cung cấp toàn bộ dịch vụ từ lưu kho, vận tải đến giao hàng cho các doanh nghiệp chuỗi bán lẻ.

Đặc điểm mô hình logistics bên thứ ba (3PL):

- Thuê ngoài toàn bộ hoạt động logistics: doanh nghiệp không trực tiếp tham gia quản lý vận hành logistics mà chuyển giao hoàn toàn cho đối tác chuyên nghiệp.

- Chuyên nghiệp hóa cao: Các doanh nghiệp 3PL thường có nhiều kinh nghiệm, chuyên môn sâu về logistics nên đảm bảo dịch vụ chất lượng cao.

Ưu điểm mô hình logistics bên thứ ba (3PL):

- Tiết kiệm chi phí đầu tư ban đầu cho cơ sở hạ tầng logistics.

- Tận dụng được kinh nghiệm, công nghệ hiện đại, kỹ thuật vận hành chuyên nghiệp của bên thứ ba.

- Chuyển giao rủi ro trong quá trình vận hành logistics sang đối tác cung cấp dịch vụ.

Nhược điểm mô hình logistics bên thứ ba (3PL):

- Doanh nghiệp phụ thuộc hoàn toàn vào đơn vị cung cấp dịch vụ logistics nên có thể bị động trong một số tình huống cấp bách hoặc phát sinh ngoài dự kiến.

- Khó kiểm soát trực tiếp chất lượng dịch vụ, dẫn đến rủi ro về thương hiệu nếu đối tác logistics hoạt động không tốt.

Kết luận

Việc lựa chọn mô hình logistics phù hợp đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc tối ưu hóa vận hành, kiểm soát chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp chuỗi bán lẻ. Tùy vào chiến lược, quy mô, nguồn lực tài chính và mức độ kiểm soát mà doanh nghiệp có thể chọn mô hình logistics tự vận hành, dùng chung hoặc logistics bên thứ ba (3PL).

Nếu bạn muốn hiểu rõ hơn về cách xây dựng mô hình logistics phù hợp với mô hình kinh doanh nhượng quyền của mình, hãy tham khảo khóa học "Master Franchise Business: Mô hình nhượng quyền bài bản và bùng nổ" để được các chuyên gia hướng dẫn chi tiết, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa hệ thống vận hành và tăng trưởng bền vững trong thị trường cạnh tranh