Nhiều doanh nghiệp thất bại khi mở rộng quy mô không phải vì sản phẩm tệ, mà do thiếu bước chuẩn bị nền tảng trước khi nhân bản. Một mô hình kinh doanh nếu không được đóng gói bài bản sẽ rất khó thành chuỗi. Vậy trước khi mở rộng, cần chuẩn bị gì? Dưới đây là 7 bước bắt buộc phải có để biến mô hình hiện tại thành nền tảng sẵn sàng cho nhân bản.

1. Tại sao cần chuẩn bị kỹ trước khi mở rộng mô hình kinh doanh?

Việc mở rộng mô hình kinh doanh không chỉ đơn thuần là "sao chép" cửa hàng đang vận hành tốt sang một địa điểm khác. Khi mô hình không được chuẩn hóa, mở rộng sẽ nhân đôi vấn đề chứ không phải nhân đôi lợi nhuận.

Ví dụ: một quán cà phê bán tốt tại vị trí A không có nghĩa sẽ thành công ở vị trí B, nếu chủ quán chưa hiểu được yếu tố nào đang tạo nên thành công và chưa đóng gói được những yếu tố đó thành hệ thống có thể lặp lại. 7 Bước cần chuẩn bị trước khi mở rộng mô hình kinh doanh theo chuỗi.

7 Bước cần chuẩn bị trước khi mở rộng mô hình kinh doanh theo chuỗi

2. Bước 1: Xây dựng ý tưởng kinh doanh độc đáo

Một ý tưởng kinh doanh chỉ có giá trị mở rộng khi nó có sự khác biệt và khả năng nhân bản. Bạn cần xác định:

- Mô hình của bạn giải quyết được vấn đề gì của thị trường?

- Điểm khác biệt của bạn so với đối thủ là gì?

- Điều gì khiến khách hàng chọn bạn thay vì những thương hiệu quen thuộc?

Ví dụ: Nếu bạn mở một chuỗi cửa hàng bánh mì, bạn cần xác định rõ “linh hồn” của thương hiệu là bánh mì nóng giòn trong 3 phút, hoặc nước sốt độc quyền, hoặc trải nghiệm khách hàng mới mẻ.

3. Bước 2: Xác lập mục tiêu rõ ràng

Không thể mở rộng thành công nếu bạn không biết mình đang đi đâu. Ở bước này, bạn cần xác định:

- Mục tiêu tăng trưởng cụ thể là gì? (ví dụ: mở 5 cửa hàng trong 2 năm)

- Chỉ số đo lường thành công là gì? (doanh thu, lợi nhuận, lượng khách quay lại,…)

- Kỳ vọng về thương hiệu và thị phần sau khi mở rộng?

Mục tiêu càng rõ ràng, bạn càng dễ ra quyết định đúng ở mỗi giai đoạn.

4. Bước 3: Nghiên cứu và phân tích thị trường

Đừng vội nhân bản nếu bạn chưa hiểu thị trường. Ở bước này, bạn cần:

- Phân tích đối tượng khách hàng mục tiêu: họ là ai, ở đâu, hành vi tiêu dùng thế nào?

- Nghiên cứu đối thủ: họ đang làm tốt điều gì, còn yếu điểm nào?

- Xác định xu hướng thị trường: sản phẩm/dịch vụ của bạn có còn phù hợp trong 3 năm tới không?

Ví dụ: Nếu bạn đang có một cửa hàng thời trang cho Gen Z, bạn cần nghiên cứu xem khu vực mở rộng có lượng khách hàng trẻ hay không, xu hướng thời trang tại đó ra sao.

5. Bước 4: Lập biểu đồ SWOT – Nhìn rõ bản thân trước khi mở rộng

SWOT giúp bạn nhận diện:

- S (Strengths): điểm mạnh của mô hình hiện tại là gì? (giá tốt, vận hành tinh gọn, thương hiệu mạnh,…)

- W (Weaknesses): điểm yếu nào cần khắc phục trước khi nhân bản?

- O (Opportunities): cơ hội nào trên thị trường đang chờ bạn mở rộng?

- T (Threats): rủi ro nào có thể xảy ra nếu mở rộng không đúng cách?

Phân tích điểm yếu, điểm mạnh, những cơ hội của mình trước khi nhân bản

6. Bước 5: Xác lập mô hình tổ chức kinh doanh

Trước khi nhân bản, bạn phải xác định được mô hình tổ chức phù hợp để vận hành chuỗi. Cần trả lời các câu hỏi:

- Ai là người giám sát, kiểm soát chất lượng khi mở thêm điểm mới?

- Mỗi bộ phận có chịu trách nhiệm riêng biệt không? (marketing, vận hành, nhân sự,…)

- Có cần thay đổi mô hình công ty (ví dụ từ cá nhân sang công ty TNHH)?

Mở rộng đòi hỏi mô hình tổ chức phải chuyên nghiệp hóa.

7. Bước 6: Lập kế hoạch Marketing cho mô hình chuỗi

Khác với marketing cho một cửa hàng, bạn cần một chiến lược bài bản hơn khi mở rộng:

- Đồng bộ nhận diện thương hiệu tại nhiều điểm bán

- Tăng độ phủ qua online + offline, đặc biệt là các kênh digital

- Kế hoạch ra mắt chi nhánh mới (opening plan) cần chỉn chu và gây tiếng vang

Marketing phải đóng vai trò là người “mở đường” trước khi cửa hàng mới vận hành.

8. Bước 7: Lập kế hoạch quản lý nhân sự

Nhân sự chính là xương sống của mô hình chuỗi. Bạn cần:

- Lập sơ đồ tổ chức rõ ràng: ai phụ trách điều gì?

- Xây dựng bộ tài liệu đào tạo bài bản (onboarding, quy trình,…)

- Có lộ trình thăng tiến cho nhân sự chủ chốt

- Tìm người có thể thay bạn vận hành điểm mới, thay vì bạn phải có mặt ở mọi nơi

Ví dụ: nếu mở cửa hàng thứ 2, bạn cần ít nhất một người có thể vận hành độc lập mà không phụ thuộc vào bạn.

Kết luận

Trước khi “bung nở” thành chuỗi, một mô hình kinh doanh cần được đóng gói, chuẩn hóa và có đủ nền tảng để nhân bản. 7 bước kể trên được xem là điều kiện tiên quyết để bạn mở rộng thành công và bền vững. Đừng nhân bản khi bạn chưa kiểm soát được hiện tại. Hãy xây móng thật chắc, để khi mở chuỗi, bạn không chạy theo khủng hoảng mà bước đi trên con đường đã vạch sẵn. Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm khóa học để nâng cao năng lực quản lý chuỗi và xây dựng chuỗi thành công. Khóa học Chuỗi 4.0 Đóng gói và Nhân bản mô hình kinh doanh chuỗi