Thị trường bán lẻ Trung Quốc đang chứng kiến sự rút lui của nhiều thương hiệu quốc tế danh tiếng như Macy’s, Marks & Spencer, và Tesco, do áp lực cạnh tranh gay gắt từ các doanh nghiệp nội địa và sự thay đổi nhanh chóng trong hành vi tiêu dùng. Tuy nhiên, Walmart lại khác biệt khi không chỉ duy trì mà còn mở rộng mạnh mẽ hoạt động tại đây. Bài viết này phân tích nguyên nhân tại sao các nhà bán lẻ nước ngoài khác lại gặp khó khăn tại Trung Quốc và khám phá chiến lược độc đáo giúp Walmart vững vàng và phát triển trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt này.

1. Giới thiệu

Trong những năm gần đây, thị trường bán lẻ Trung Quốc đã trải qua nhiều biến động đáng kể. Các doanh nghiệp nội địa ngày càng mạnh mẽ, chiếm lĩnh thị phần và làm suy yếu vị thế của các thương hiệu quốc tế. Nhiều tên tuổi lớn như Macy’s, Marks & Spencer, E-Mart, Ito Yokado, Carrefour, và Tesco đã bắt đầu rút lui khỏi thị trường Trung Quốc, gây ra làn sóng lo ngại về tương lai của các cửa hàng truyền thống. Tuy nhiên, Walmart lại khác biệt khi tiếp tục đẩy mạnh đầu tư và mở rộng mạng lưới cửa hàng tại đây. Bài viết sẽ phân tích những lý do dẫn đến sự rút lui của các nhà bán lẻ nước ngoài và khám phá chiến lược thành công của Walmart tại Trung Quốc.

2. Thực trạng rút lui của các nhà bán lẻ nước ngoài

2.1. Làn sóng thoái lui của những tên tuổi lớn

- Macy’s (Mỹ) và Marks & Spencer (Anh): Mặc dù từng là những thương hiệu toàn cầu mạnh mẽ, nhưng họ gặp khó khăn trong việc thích nghi với thị hiếu tiêu dùng trực tuyến và quản lý chuỗi cung ứng phức tạp tại Trung Quốc.

- E-Mart (Hàn Quốc) và Ito Yokado (Nhật): Không thể cạnh tranh về giá cả và vị trí cửa hàng với các đối thủ nội địa, dẫn đến việc phải đóng cửa nhiều chi nhánh.

Các nhà bán lẻ đồng loại rơif khỏi Trung Quốc

- Carrefour (Pháp): Bán lại hoạt động tại Trung Quốc cho Suning (Tô Ninh) vào năm 2019 với mức giá thấp hơn nhiều so với giá trị thực.

- Tesco (Anh): Sau Tết Nguyên Đán 2020, Tesco đã bán 20% cổ phần trong liên doanh với China Resources (Hoa Nhuận), chính thức rút lui khỏi thị trường Trung Quốc.

2.2. Nguyên nhân gây khó khăn cho các nhà bán lẻ nước ngoài

- Chi phí vận hành cao: Tiền thuê mặt bằng, vận chuyển và kho bãi tại các thành phố lớn của Trung Quốc luôn ở mức cao, tạo áp lực lớn lên lợi nhuận.

- Cạnh tranh khốc liệt Các doanh nghiệp nội địa như Alibaba, JD.com, và Suning đã xây dựng mạng lưới logistics mạnh mẽ và hiểu rõ hơn về thói quen tiêu dùng của người Trung Quốc.

- Chuyển dịch sang thương mại điện tử: Sự chuyển dịch mạnh mẽ của người tiêu dùng từ mua sắm truyền thống sang trực tuyến khiến nhiều nhà bán lẻ truyền thống không kịp thích ứng.

- Rào cản văn hóa và pháp lý: Sự khác biệt về văn hóa, thói quen tiêu dùng, và thủ tục hành chính phức tạp đã tạo ra nhiều thách thức cho các nhà bán lẻ nước ngoài.

3. Chiến lược “ngược dòng” của Walmart tại Trung Quốc

3.1. Đa dạng mô hình cửa hàng

Walmart triển khai bốn mô hình cửa hàng chính tại Trung Quốc để đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng:

- Walmart Supercenter (Siêu thị quy mô lớn): Nhắm vào đối tượng mua sắm với nhu cầu đa dạng, kết hợp với các tiện ích đi kèm như bãi đậu xe rộng rãi.

- Sam’s Club (Câu lạc bộ Sam): Mô hình thành viên cao cấp, tập trung vào phân khúc trung-cao cấp với các sản phẩm nhập khẩu và chất lượng cao.

- Walmart Store (Cửa hàng tổng hợp) và Walmart Neighborhood Market (Cửa hàng cộng đồng): Đáp ứng nhu cầu mua sắm tiện lợi, nhanh gọn cho khách hàng tại các khu dân cư.

Vì Sao Nhiều Nhà Bán Lẻ Nước Ngoài Rời Trung Quốc Trong Khi Walmart Vẫn Tăng Trưởng?

3.2. Tập trung vào cửa hàng quy mô nhỏ, gần dân cư

Trong kế hoạch mở 500 cửa hàng mới tại Trung Quốc, Walmart đặc biệt chú trọng vào cửa hàng cộng đồng. Những cửa hàng này được đặt gần các khu dân cư, cung cấp sản phẩm tươi sống, nhu yếu phẩm hàng ngày và dịch vụ giao hàng nhanh trong bán kính 3 km.

3.3. Ứng dụng "kho đám mây"

Walmart vận hành các “kho đám mây” để phục vụ các khu vực chưa có cửa hàng. Khách hàng có thể đặt hàng qua ứng dụng và nhận hàng trong thời gian ngắn, tương tự như mô hình “dark store” được nhiều nhà bán lẻ quốc tế áp dụng.

3.4. Hợp tác chiến lược với các nền tảng thương mại điện tử

- Walmart Daojia và JD Daojia: Tận dụng hạ tầng và lượng người dùng của các ứng dụng giao đồ ăn để mở rộng thị phần trực tuyến.

- Mini-program “Quét Mã Mua”: Phát triển nền tảng mua sắm di động giúp khách hàng thanh toán nhanh chóng và tiết kiệm nhân công.

3.5. Đầu tư mạnh vào công nghệ cao 

- AI và Blockchain: Số hóa chuỗi cung ứng, theo dõi nguồn gốc thực phẩm, giảm thiểu hao hụt và ngăn ngừa gian lận.

- Robot và Cảm Biến: Tối ưu hóa quy trình kiểm kê, vận chuyển hàng hóa và hỗ trợ kiểm soát gian lận.

- Dữ Liệu Lớn (Big Data): Phân tích thói quen mua sắm, dự đoán nhu cầu và cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng.

3.6. Củng cố hệ thống Logistics và chuỗi cung ứng

- Hệ Thống Điểm Lấy và Giao Hàng “Không Giới Hạn”: Cung cấp 3.100 điểm lấy hàng và gần 1.600 điểm giao hàng, giúp người tiêu dùng nhận sản phẩm linh hoạt.

- Đầu Tư Vào Trung Tâm Phân Phối Hoa Nam: Với vốn đầu tư 7 tỷ Nhân dân tệ, trung tâm này phục vụ hơn 100 cửa hàng Walmart và có khả năng xử lý đến 165.000 thùng hàng mỗi ngày.

- Nâng Cấp Chuỗi Cung Ứng Với 80 Tỷ Nhân dân tệ: Tối ưu hóa hạ tầng kho bãi và quy trình giao vận trên toàn quốc.

4. Đánh giá và rút ra bài học

4.1. Tận dụng xu hướng số hóa 

Trong bối cảnh thị trường bán lẻ toàn cầu đang chuyển mình mạnh mẽ theo hướng số hóa, các doanh nghiệp cần nhanh chóng thực hiện chuyển đổi số để đáp ứng nhu cầu mua sắm trực tuyến ngày càng tăng. Việc ứng dụng các công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) và hệ thống quản lý chuỗi cung ứng thông minh không chỉ giúp tối ưu hóa quy trình vận hành mà còn nâng cao trải nghiệm khách hàng. Chuyển đổi số không chỉ là việc triển khai các công nghệ mới mà còn bao hàm sự thay đổi trong cách thức hoạt động và quản lý doanh nghiệp, từ đó tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường.

4.2. Đa dạng hóa mô hình cửa hàng

Để đáp ứng nhu cầu đa dạng và thay đổi liên tục của người tiêu dùng, các doanh nghiệp bán lẻ cần linh hoạt trong việc triển khai nhiều mô hình cửa hàng khác nhau. Thay vì tập trung vào một dạng mô hình duy nhất, việc đa dạng hóa giúp tăng cường độ phủ thị trường và tiếp cận được nhiều phân khúc khách hàng hơn. Các mô hình cửa hàng như siêu thị quy mô lớn, cửa hàng cộng đồng, và các cửa hàng nhỏ gọn với dịch vụ chuyên biệt không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng mà còn giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí vận hành và quản lý. Sự linh hoạt này cũng giúp doanh nghiệp dễ dàng thích ứng với những biến động của thị trường và xu hướng tiêu dùng mới.

4.3. Tối ưu hóa chuỗi cung ứng

Một chuỗi cung ứng hiệu quả là yếu tố then chốt giúp các doanh nghiệp bán lẻ cạnh tranh và phát triển bền vững. Đầu tư vào công nghệ tiên tiến và hạ tầng logistics hiện đại không chỉ giúp giảm chi phí vận hành mà còn tăng tốc độ giao hàng, nâng cao độ chính xác và đảm bảo chất lượng sản phẩm. Hệ thống quản lý chuỗi cung ứng thông minh, tích hợp với các công nghệ như blockchain và tự động hóa, giúp doanh nghiệp kiểm soát tốt hơn toàn bộ quá trình từ nguồn cung đến tay người tiêu dùng. Điều này không chỉ cải thiện hiệu suất hoạt động mà còn tăng cường sự hài lòng và trung thành của khách hàng. Ngoài ra, việc xây dựng các trung tâm phân phối chiến lược và tối ưu hóa quy trình vận chuyển giúp doanh nghiệp đáp ứng nhanh chóng các nhu cầu khẩn cấp và giảm thiểu rủi ro trong chuỗi cung ứng.

5. Kết Luận

Sự rút lui của nhiều nhà bán lẻ nước ngoài khỏi thị trường Trung Quốc cho thấy những thách thức lớn mà họ phải đối mặt, từ cạnh tranh khốc liệt của các doanh nghiệp nội địa đến sự thay đổi nhanh chóng trong hành vi tiêu dùng. Tuy nhiên, Walmart đã chứng minh rằng với chiến lược đúng đắn, sự linh hoạt và đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ cũng như chuỗi cung ứng, các doanh nghiệp vẫn có thể vững vàng và phát triển mạnh mẽ tại thị trường đầy tiềm năng này.

Các bài học từ Walmart không chỉ hữu ích cho các doanh nghiệp bán lẻ mà còn là nền tảng quan trọng cho những ai quan tâm đến lĩnh vực nhượng quyền thương mại. Tham gia khóa học nhượng quyền Master Franchise Business: Xây dựng mô hình thương hiệu nhượng quyền bài bản và bùng nổ sẽ giúp doanh nghiệp và cá nhân học hỏi cách xây dựng và triển khai các chiến lược kinh doanh hiệu quả, từ việc đa dạng hóa mô hình cửa hàng, tận dụng công nghệ số hóa đến tối ưu hóa chuỗi cung ứng. Những kiến thức này không chỉ giúp các nhà kinh doanh tồn tại mà còn bứt phá trong môi trường cạnh tranh cao, đặc biệt là tại những thị trường phức tạp và năng động như Trung Quốc.