Nhượng quyền thương mại là mô hình kinh doanh phát triển nhanh chóng, nhưng cũng đầy thách thức khi liên quan đến nhiều khoản chi phí khác nhau. Theo quy định, bên nhượng quyền có quyền thu các khoản phí từ bên được nhượng quyền dựa trên việc cấp phép sử dụng các nguồn lực kinh doanh. Tuy nhiên, việc xác định mức phí không chỉ đơn giản là “càng cao càng tốt” hay “càng thấp càng thu hút”, mà cần phải cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên nhiều yếu tố như giá trị thương hiệu, năng lực kinh doanh, chi phí đầu tư ban đầu và các yếu tố rủi ro liên quan.

1. Tổng quan về các khoản phí nhượng quyền

Các khoản phí liên quan đến nhượng quyền không chỉ bao gồm phí tham gia mà còn mở rộng ra nhiều loại khác như:

- Phí tham gia: Khoản phí một lần được thu khi bên được nhượng quyền gia nhập hệ thống, thể hiện giá trị của các quyền lợi và lợi ích như uy tín thương hiệu, công nghệ cốt lõi, và hệ thống quản lý chuyên nghiệp.

- Phí sử dụng quyền nhượng quyền: Khoản phí định kỳ được tính theo doanh thu hoặc theo thỏa thuận, nhằm trả công cho việc sử dụng thương hiệu và các nguồn lực kinh doanh.

- Phí thiết kế cửa hàng và thuê thiết bị: Chi phí đầu tư ban đầu để xây dựng cơ sở hạ tầng theo tiêu chuẩn của hệ thống nhượng quyền.

- Phí đào tạo: Khoản chi phí dành cho việc đào tạo kỹ năng quản lý, vận hành và các quy trình tiêu chuẩn nhằm đảm bảo chất lượng dịch vụ và đồng bộ hệ thống.

Các vấn đề về nhượng quyền

2. Phân tích và xác định mức phí

2.1 Yếu tố ảnh hưởng đến mức phí

- Giá trị thương hiệu và nguồn lực kinh doanh: Thương hiệu có uy tín và nguồn lực kinh doanh mạnh mẽ sẽ cho phép bên nhượng quyền thu phí cao hơn, đồng thời cũng giúp loại trừ những đối tác không đủ năng lực tài chính.

- Chi phí đầu tư ban đầu: Chi phí xây dựng cơ sở hạ tầng và triển khai mô hình cần được tính đến, nhằm đảm bảo bên được nhượng quyền có khả năng hoàn vốn trong một khoảng thời gian hợp lý.

- Thời hạn hợp đồng và cam kết sử dụng: Phí tham gia thường được cố định trong một khoảng thời gian nhất định; sau khi hết hạn hợp đồng, nếu bên được nhượng quyền muốn tiếp tục sử dụng hệ thống, họ cần nộp lại phí theo quy định.

2.2 Lựa chọn mức phí hợp lý

Ưu điểm của phí cao:

- Bảo vệ giá trị thương hiệu.

- Tạo rào cản tài chính, giúp lọc ra đối tác có năng lực tài chính ổn định.

- Hỗ trợ cung cấp nguồn vốn cho việc mở rộng hệ thống.

Nhược điểm của phí cao:

- Tăng rủi ro tranh chấp và kiện tụng nếu bên được nhượng quyền yêu cầu hoàn trả khi xảy ra tranh chấp.

- Có thể hạn chế sự phát triển nhanh chóng của hệ thống do số lượng đối tác tham gia ít hơn.

Ưu điểm của phí thấp:

- Thu hút được nhiều đối tác, giúp mở rộng hệ thống nhanh chóng.

- Giảm áp lực tài chính ban đầu cho bên được nhượng quyền.

Nhược điểm của phí thấp:

- Có thể làm giảm giá trị thương hiệu trong mắt đối tác.

- Dễ gây tranh chấp về sau khi bên được nhượng quyền yêu cầu bồi thường nếu có sai sót trong quá trình hợp tác.

Cách xác định chi phí liên quan đến nhượng quyền thương mại

3. Phân tích những hiểu lầm phổ biến 

3.1 Hiểu lầm "phí tham gia càng cao càng tốt"

Nhiều người cho rằng phí tham gia càng cao sẽ tạo ra lợi thế cho bên nhượng quyền. Thực tế, mức phí này cần được cân nhắc kỹ lưỡng, bởi nó không chỉ phản ánh giá trị của thương hiệu mà còn có thể là nguyên nhân dẫn đến tranh chấp. Một mức phí quá cao có thể khiến bên được nhượng quyền khiếu nại và yêu cầu hoàn trả, gây ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín thương hiệu.

3.2 Hiểu lầm về điều kiện hoàn trả tiền đặt cọc

Tiền đặt cọc bảo lãnh được sử dụng như một công cụ đảm bảo rằng bên được nhượng quyền sẽ thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ theo hợp đồng. Tuy nhiên, nếu điều kiện hoàn trả chỉ được quy định chung chung như “hoàn trả sau khi hợp đồng chấm dứt”, thì không đủ để ngăn chặn các hành vi vi phạm như không tháo dỡ dấu hiệu thương hiệu. Do đó, nên liên kết việc hoàn trả tiền đặt cọc với các điều kiện cụ thể, chẳng hạn như yêu cầu bên được nhượng quyền tháo bỏ dấu hiệu nhận biết thương hiệu trong thời gian quy định và hoàn tất các thủ tục giao nhận tài liệu.

3.3 Hiểu lầm về việc bên nhượng quyền hỗ trợ vay vốn

Một số thương hiệu đã từng thực hiện việc “hỗ trợ” bên được nhượng quyền vay vốn thông qua các nền tảng tài chính. Dù mô hình này không nhất thiết bị coi là vi phạm, nhưng việc hợp tác chặt chẽ với các đối tác tài chính có thể tạo ra rủi ro về hình ảnh thương hiệu và các vấn đề pháp lý. Các bên nhượng quyền cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi tham gia vào mô hình tài chính, tránh những tranh cãi có thể ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín của hệ thống.

Kết luận:

Việc xác định các khoản phí nhượng quyền là bước thiết yếu để đảm bảo hệ thống hoạt động bền vững. Dựa trên giá trị thương hiệu, chi phí đầu tư và rủi ro tranh chấp, bên nhượng quyền cần đưa ra mức phí hợp lý và tránh các hiểu lầm có thể dẫn đến bất đồng. Xây dựng một hệ thống minh bạch, công bằng và chuyên nghiệp sẽ bảo vệ quyền lợi của cả hai bên, từ đó nâng cao uy tín thương hiệu trên thị trường.

Nếu bạn mong muốn tối ưu hóa mô hình nhượng quyền và bùng nổ doanh nghiệp, hãy tham gia khóa học Master Franchise Business: Mô hình nhượng quyền bải bản và bùng nổ để nắm bắt các chiến lược và công cụ thiết yếu giúp bạn đạt được thành công.